Belgen zijn fan van een weekendje Maastricht. De plek waar Noord en Zuid lijken samen te vloeien, wordt meestal in één adem genoemd met bourgondische geneugten, maar gelukkig heeft de stad meer te bieden dan een frisse pint en een royale portie vlaai.
Binnenkijken bij Marres. Copyright Marleen Daniels
We hebben nog maar net de deur van Marres, house for contemporary culture, open geduwd of we krijgen al een tip. Of we willen blijven voor een bijzonder moment: kunstenares Birthe Leemeijer komt er vertellen over haar werk ‘Ik laat u het mooiste zien dat ik ken. (de eigenaar van dit werk heeft recht om het te zien)’. En jawel, een groepje kunstliefhebbers heeft zich tegen zessen ’s avonds rond de artieste geschaard en luistert er naar het best wel indrukwekkende verhaal: Birthe heeft haar kunstwerk via een programma op de AVRO uitgeloot en de gelukkige winnares kan het werk ophalen bij de artieste. Maar wat blijkt het werk te zijn? Haar pasgeboren baby, die ze laat zien maar die uiteraard niet mee naar huis mag met de winnares. Wat volgt, is een interessante discussie over de waarde van kunst, over de essentie van een belofte, en zoveel meer. Onder de luisteraars ontstaat een leuke discussie die verder gezet wordt bij een drankje in de tuin van het kunstencentrum. Want dit is Maastricht. Een vleug kunst mag, maar dan liefst overgoten met een bourgondisch sausje. Het is eens iets anders dan een avondje André Rieu. Voor de goede verstandhouding: die komt ook optreden in Maastricht. En dan rijden er zo’n 85 bussen de stad in. Allemaal fans die zijn optreden niet willen missen.
Even unwinden in De Brandweerkazerne. Copyright Marleen Daniels
Wie ietwat oppervlakkig de stad aan doet, zal allicht nooit bij Marres komen. En allicht evenmin bij de Brandweerkazerne. De plek, gelegen in een oude brandweerkazerne, biedt sinds 1 januari 2014 onderdak aan zo’n 25 verschillende bedrijfjes die allemaal in de creatieve industrie zitten. Twee fotografen, een platenlabel, een geurkunstenares, een drumschool, een modellenbureau, maar evengoed de redactie van Zuiderlucht, een blad dat kunst en cultuur in het vaandel draagt. Hoofdredacteur Wido Smeets is niet altijd blij met hoe er over Maastricht gedacht en gecommuniceerd wordt. ‘Het is een prima stad om in te wonen’, zegt hij, bij een lekkere koffie in de Brandweerkazerne, ‘maar zoals overal in Zuid-Limburg wil zowat elke stad zich tegenwoordig als cultuurstad profileren. Dat is er, in het geval van Maastricht, wel iets over. Arnhem is een modestad, Maastricht niet. Nu wil iedereen modestad zijn, en ach, over vijf jaar is het dan wel weer wat anders. Allemaal omdat het geld in het laatje moet brengen. Sneu vind ik dat. Er wordt te weinig aan de tradities van deze stad gedacht. Dit was een stad van legerplaatsen en van kloosters. Er zijn hier ook ontzettend veel invloeden van elders te vinden. Doe daar gerust iets mee. En nog iets: er zijn hier zoveel terrassen, maar zoek er eens eentje dat uitkijkt op de Maas? Waarom is dat zo moeilijk?’
Marenthe Demoor, die mee aan de basis lag van de Brandweerkazerne 2.0 treedt Wido bij. Veel dingen in de stad kunnen beter, maar er zijn wel mensen die verandering brengen. Het feit dat de kleinschalige creatieve industrie in de kazerne aan haar trekken komt, vindt ze alvast een pluspunt. ‘Dan moet je weten dat deze plek zo’n tien jaar heeft leeggestaan. Goed dat de stad uiteindelijk beseft heeft dat er iets moest gebeuren.’ Net zoals Wido heeft Marenthe het moeilijk met het adjectief bourgondisch dat zo vaak voor Maastricht komt te staan. ‘Er gebeurt hier zoveel meer’, zegt ze met de glimlach. ‘ik geef nog een voorbeeld: de universiteit. Wist je dat er zo’n zestig nationaliteiten studeren? De campus is enorm.’
Blik op de oude stad. Copyright Marleen Daniels
We lopen verder door de binnenstad, daar waar toeristen meestal op zoek zijn naar het perfecte terrasje of het meest waanzinnige koopje. Om en rond het Stokstraatkwartier zitten talloze boetieks, met onze Natan en Caroline Biss maar ook de winkel van actrice/ontwerpster Nikkie Plessen en van Kiki Niesten, de vrouw die dertig jaar geleden al een boon had voor avant-garde mode en die naar Maastricht bracht. In haar shop vind je het kruim van de internationale mode, met labels als Céline, Dries Van Noten, Alaïa en Prada voorop. ‘Ik heb nog steeds een passie om mooie mode te verkopen’, zegt Kiki. ‘De winkel opende in 1979, als een soort hobby, en voor ik het goed en wel besefte, zaten er drie panden naast elkaar vol mode en accessoires. Ik verkocht jaren geleden vergeten labels als Ted Lapidus, Genny en Mugler. Ik hield altijd van een soort salonsfeer, dat huiskamergevoel dat mensen op hun gemak stelt. Uiteindelijk is gebleken dat veel klanten van ver naar hier komen voor de keuzes die we telkens weer maken.’
Kiki Niesten in haar gelijknamige boetiek. Copyright Marleen Daniels
Ook Kiki heeft kritiek op hoe de stad verzandt in veel te veel evenementen en festivals, ‘van een triatlon tot een salsa-avond’. Kiki: ‘De stad is al interessant op zichzelf. Je hoeft er weinig aan toe te voegen. We zijn er platte commerce van aan het maken. Op den duur worden mensen afgeschrikt door te veel koopzondagen en dat eeuwige shoppen. Er is bovendien nauwelijks nog een straat die zich van een andere onderscheidt. Overal dezelfde ketens. Dat vind ik een betreurenswaardige ontwikkeling. En dan Maastricht Modestad? Dat is te belachelijk voor woorden. Misschien kan het dat worden, indien Fashionclash Maastricht (een modefestival dat jong talent een kans wil geven, red) zich verder kan ontwikkelen.’
De critici hebben duidelijk een punt. Voor veel bezoekers zal Maastricht altijd de stad van het shoppen en de terrasjes blijven. Toegegeven: er hangt een joie de vivre over de stad. Dat voel je op heel wat momenten. Het lijkt wel alsof er op elke hoek van de straat eten en drinken verkocht wordt, maar de stad is inderdaad zoveel meer. Zelf kwamen we te voet de stad in van aan het station, dan de brug over en zo het centrum in. Eens op de brug moesten we wel stilstaan en kijken, want wat een panorama ontplooit zich daar: een indrukwekkende Maas en achterin de rode toren van de Sint-janskerk, de Sint-Servaasbasiliek en de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek. Eens je daarvan bekomen bent, kan je buurten ontdekken. Wyck, de levendige wijk die niet zo lang geleden herontdekt werd, maar ook de Middeleeuwse stad aan de overkant van de Maas. Maastricht grossiert er in huizen uit de 17de en 18de eeuw: de voorgevels laten duidelijk zien dat ze oude restanten zijn van een vestingstad. Her en der doemt trouwens een stukje stadswal op, die je terug slingert naar een tijd waarin Maastricht wel haar mannetje moest staan. De gids die ons enkele uren door de stad meetroont, zal het meermaals herhalen: ‘We zijn de meest on-Hollandse stad van Nederland’. En dat heeft veel redenen. De Fransen hebben de stad driemaal bezet, onder Lodewijk de XIV, de XV en onder Napoleon. Vandaar allicht, zoals de gids bevestigt: ‘Diep van binnen zijn we Mediterraans. Jullie gaan straks toch ook borrelen?’
Bakje thee bij Hotel Dis. Copyright Marleen Daniels
Wat ook opvalt: Maastricht mag dan dat Middeleeuwse kantje in de verf zetten, aan hedendaagse architectuur is hier ook volop gedaan. Zo is de Céramique buurt verfrissend om door te lopen: de naam refereert aan de aardewerkfabriek die er vroeger stond en nu plaats heeft geruimd voor een volledig concept naar een idee van architect Jo Coenen. Toen de oude EEG overging in de EU (het befaamde Verdrag van Maastricht), werd een groots plein aangelegd met daarrond een mix van woon- en werkruimtes, in een postmodernistische traditie. Veel glas, veel ruimte, veel openheid, veel wit, veel baksteen. Ook Mario Botta mocht er bouwen. En niet veel verder Aldo Rossi, die het Bonnefantenmuseum op zijn naam heeft staan. Eerlijk? Een tocht langs dit architecturale erfgoed is beter dan al die terrasjes. We komen dus zeker terug. Misschien zelfs voor een extra portie vlaai.
DE BEST ADRESSEN VAN MAASTRICHT
Bakkerij
Le Salonard, Hoogbrugstraat 76 en heidenstraat 2a, www.lesalonard.nl
In deze ambachtelijke zuurdesem-bakkerij sta je vol goesting te kijken naar de taartjes, brownies, koekjes en karamellen van het huis. Niet aan te raden bij honger (of net wel). Copyright Marleen Daniels
Bisschopsmolen, Stenebrug 1-3, www.bisschopsmolen.nl
Voor wie wil kennis maken met het ambacht van de molenaar en wil zien hoe van graan speltmeel gemaakt wordt. En kopen achteraf, kan ook, in de bijhorende winkel. Copyright Marleen Daniels
Boeken
Boekhandel Dominicanen, Dominikanerkerkstraat 1, www.boekhandeldominicanen.nl
Een opzienbarende plek alleen al omdat dit een boekhandel gevestigd in een voormalige kerk. Op twee etages zitten boeken en achterin kan er in een afdeling van Coffeelovers koffie gedronken worden. En neen: dat hoeft niet op fluistertoon.Copyright Marleen Daniels
Café
Café De Zondag, Wyckerbrugstraat 42, www.cafezondag.nl
Het gevoel van een bruine kroeg al is die dan veel hipper ingericht. Lekkere cocktails, maar vooral een frisse pint van de tap. Een plek waar ’s zomers de ramen open gaan.Copyright Marleen Daniels
Design
Gay Jongen, Rechtstraat 59, www.gayjongen.com
Niet dat je vanuit Maastricht een complete zithoek mee naar huis wilt nemen, maar ideeën opdoen kan nooit kwaad. De interieurarchitecten achter Gay Jongen doen aan totaalconcepten, met labels als Extremis, Delta Light, Rietveld Originals en Linteloo, om er maar een paar op te noemen.
Zenza, Rechtstraat 70, www.zenza.nl
Het beste uit de soeks van Marrakech, Caïro en Essaouira. Eigenares Karin reisde meer dan twintig jaar naar Egypte en werd er verliefd op Hussein en de vele ambachten uit de soeks. Zenza grossiert in de mooiste lampen die met de hand gemaakt worden in een eigen atelier in Egypte. Een aanrader! Copyright Marleen Daniels
Hotel
Kaboom Hotel, Stationsplein 1, www.kaboomhotel.nl
Schitterend gelegen tegenover het station van Maastricht en op wandelafstand van het centrum van de stad. Modern boetiekhotel (met Auping bed en regendouche) dat niet eens prijzig is.
Galerie hotel Dis, Tafelstraat 28, www.galeriedis.nl
Hotel Dis is veel plekken ineen. Je kan er logeren (zelfs net onder de nok), maar je kan er evengoed lunchen of naar kunst komen kijken in het Kunstlokaal. Het hotel is gelegen in een van de kleine straatjes van het Jekerkwartier. Copyright Marleen Daniels
Kunstencentrum
Marres, Capucijnenstraat 98, www.marres.org
Maastricht kent steeds meer galeries maar kunstencentrum Marres biedt net iets meer. Boeiende initiatieven met Nederlandse kunstenaars maar ook tal van performances. Copyright Marleen Daniels
Lunch
Tapijn, Tapijnkazerne 20, www.tapijn.nl
Het is even zoeken voor je de plek vindt, maar hipper dan dit komt lunchen niet: in een voormalige legerkazerne vol tweedehands meubilair kan er naar believen gegeten en gedronken worden. Mét kinderhoek.Copyright Marleen Daniels
De Brandweer, Capucijnenstraat 22, www.debrandweer.com
De brandweer(kantine) is de uitgelezen plek om koffie te drinken, te lunchen, al dan niet met een hoop collega’s (en er een vergadering aan te koppelen). Heerlijk terras in de zomer. Copyright Marleen Daniels
Mode
Kiki Niesten, Stokstraat 28-32, www.kikiniesten.nl
Al meer dan dertig jaar pleit Kiki Niesten voor avant-garde in de mode. Met een oplettend oog voor schoonheid en vernieuwing kiest ze seizoen na seizoen voor het mooiste uit collecties van Prada, Miu Miu, Céline, Dries Van Noten, Marni, Dolce & Gabbana, Lanvin, Alaïa en Chloé. Haar boetiek heeft ook een pracht van een accessoiresafdeling, met merken als Tod’s, Sergio Rossi, Hogan en Bottega Veneta. Aan de overkant zit de koopjeswinkel van Kiki, een soort vintage ali baba vol leuke spullen aan een (nou ja) prikje.
La Neuvième Paris, Rechtstraat 75, www.laneuvièmeparis.nl
Binnenkijken bij Le Marais Deux. Copyright Marleen Daniels
Intieme boetiek met een resem modelabels die vandaag scoren, van basics tot minder mainstream: merken als Acné Studios, Rika, Love Stories… eigenares Tania (die ooit in het 9de arrondissement van Parijs woonde en werkte) heeft een eigenzinnige keuze gemaakt en dat werkt.
Pauw, Havenstraat 3, www.pauw.com
Nederlands label maar tegelijk de naam van een reeks boetieks die ook Dries Van Noten etc verkopen. De sfeer doet denken aan onze Scapa-winkels: beetje beau monde maar net niet te serieus.
Ontbijt
Bread & Delicious, Stationsstraat 23, www.breadanddelicious.com
Streetwise in Maastricht. Copyright Marleen Daniels
Ontbijten als een keizer: het is geen loos begrip in deze heel hartelijke ontbijtplek, waar heel royaal wordt omgegaan met broodjes, beleg en koffie. Ook de patisserie is op topniveau.
Museum
Bonnefantenmuseum, Avenue Céramique 250, www.bonnefanten.nl
Het Bonnefantenmuseum, een ontwerp van Aldo Rossi, is opgetrokken op een plek waar de Maastrichtse keramiekindustrie decennialang actief was. Momenteel loopt er trouwens een expo over keramiek, genaamd Ceramix, met werk van onder meer Picasso, Thomas Schütte en Ai Wei Wei. Naast het museum zit Ipanema: lekkere koffie. Copyright Marleen Daniels
Restaurant
Marres Kitchen, Capucijnenstraat 98, www.marres.org
Een ontdekkingsreis voor de smaakpapillen, dat is Marres Kitchen, waar uit diverse continenten geplukt wordt. Ongedwongen sfeer en leuk terras. En veel kunst naast de deur.
Beluga loves you, www.rest-beluga.com
Topadres met sterrenchef (twee sterren) en een scheut (hippe) luxe. Aangenaam interieur en een bediening die toch het verschil maakt.
Schoenen
Kinsjasa, Sint Amorsplein 15
De gebroeders John en Guido Waterval startten hun schoenenzaak bijna dertig jaar geleden en verkopen er vandaag See by Chloé, L’autre chose, Roberto del Carlo en Ancient Greek Sandals. De moeite om eens binnen te wandelen.
Algemeen:
